Менструална правда 

#НИКОГАШ ПОВЕЌЕ САМА – ова е слоганот на проектот со кој сакаме директно да влијаеме на намалување на менструалната сиромаштија во Македонија. Под овој слоган го започнуваме проектот преку кој ќе се постават повеќе од 200 диспанзери за влошки на државните универзитети во земјава и ќе се обезбедат бесплатни влошки за сите студентки на овие универзитети. Реализацијата на овој започнува во октомври 2024 година во соработка со државните универзитети и факултети, Министерството за образование и наука и невладините организации Tiiiit.inc, Здружение на новинари за човекови права, Period Skopje.  

Запознај ја Bestie

Моето име е Bestie, не се знаеме, но имам чувство дека можеме да бидеме најдобри другарки. Причината е едноставна: тоа што искрено ја поддржуваш нашата кампања со dm ми вели дека веруваме во исти работи. И ти, како мене, сакаш да бидеш потпора, да помогнеш, да ѝ се најдеш на секоја девојка во моментите кога тоа е најпотребно.

Тоа што нè поддржуваш ми укажува дека сакаш да поттикнеш промена и да придонесеш во борбата:

• Да се обезбеди непречен пристап до бесплатни менструални производи на секоја девојка.  

• Да не постојат девојки кои се принудени да користат алтернативи како крпи или тоалетна хартија. 

• Да се постигне намалување на месечните трошоци за менструални производи што секоја девојка ќе го почувстува. 

Со цел ова да го постигнеме, заедно со dm ќе обезбедиме бесплатни хигиенски влошки за сите студентки на државните универзитети во земјава. Кога ќе го види моето лице на диспанзерите поставени во факултетските тоалети, секоја девојка ќе може да се почувствува дека не е сама во тоа што минува, дека тука е нејзината Bestie да ѝ помогне кога е најпотребно. Покрај ова, тука сум и да ти давам совети на темата „Менструација“. Моите совети ќе можеш да ги најдеш тука, во продолжение, но и на социјалните мрежи на dm.

Менструална правда во Македонија

Менструацијата и менструалната правда се поими кои во минатото важеа за своевидни табу теми. Конкретно, поимот менструална правда е нешто за што навистина малку се зборува, а од него е засегната речиси половина од популацијата, како во Македонија, така и во светски рамки. Како поддржувачи на женското здравје, а пред сѐ на менструалното здравје, решивме да преземеме конкретни чекори околу ова. Во изминатиот период активно преземавме чекори за детабуизација на менструацијата во јавноста, но и конкретни чекори за менструалната правда во земјава.

Колку е запоставена оваа тема докажува и истражувањето на организацијата „Тиииит! Инк.“  и Period Skopje во партнерство со „Реактор“ од 2021 година според кое секоја трета учесничка во истражувањето барем еднаш во животот се нашла во ситуација да нема пари да купи влошки и да мора да импровизира со крпи или тоалетна хартија (половина од овие учеснички и повеќепати). Според истото истражување, повеќе од 43% од испитаниците, отсуствувале од училиште заради менструација, 63% од нив вообичаено еден ден во месецот, а 21% два дена.  Според истражувањето на Здружението на новинари за човекови права од 2018 година, несоодветните услови и високата цена на менструалните производи се главните причини поради кои жените и девојките најчесто отсуствуваат од работа/училиште во овие денови.

Што направивме до сега на оваа тема ние на оваа тема?

Започнувајќи од минатата година, како дел од поддршката на проектот „Менструацијата не е луксуз“, dm заедно со здружението „Новинари за човекови права“ ги започна своите активности на оваа тема. Поддржувајќи го проектот „Менструацијата не е луксуз“ беа донирани повеќе од 170 пакети влошки за ученичките во основните училишта во земјава, а повеќе од 100 жени вработени во текстилни фабрики добија повеќекратни менструални влошки како донација . Покрај ова, во рамките на овој проект беа одржани и бројни работилници и едукации на тема „Менструална правда“ во повеќе основни училишта и компании во земјава.

Почнувајќи од февруари 2024 година, dm, со цел да придонесе кон менструалната правда во земјава и да ги направи овие производи уште подостапни за сите категории жени, долгорочно ги намали цените на влошките и тампоните од сопствената dm марка Jessa.

Во месец април, вработените на dm „трчаа за менструална правда“ на женската трка во Скопје, а како резултат на ова беа донирани 300 пакети со менструални производи за социјално ранливи категории на жени од Битола, Охрид, Тетово, Гостивар и Скопје.

Втора година по ред, во текот на 3 месеци активно разговаравме и се едуциравме на теми поврзани со женското здравје. Оваа година, како поддршка за жените и женското здравје го лансиравме и dmPodcast-от „Женски ритам“, во кој во 4 епизоди разговаравме за различни аспекти од женското здравје.

Една од темите на поткастот беше токму менструалното здравје, а целата епизода можете да ја погледнете во видеото во продолжение.

Во месец јуни 2024 година, како дел од сеопфатната кампања за подигнување на свеста за женското здравје, втора година по ред распишавме конкурс за поддршка на проекти од областите на менструалното и репродуктивното здравје на жените, кои имаат за цел да влијаат врз подигање на јавната свест за важноста од подобрување и зачувување на менструалното здравје на жените во нашата земја. На овој конкурс беа одбрани 6 проекти за поддршка со сума од 3,3 милиони денари.

Дополнително од страна на dm концернот беше спроведено и меѓународно истражување, Ова опсежно истражување беше спроведено по повод борбата против менструалното сиромаштија во сите земји на концернот, но и во рамките на сеопфатната кампања за женско здравје, чии главен фокус оваа година е токму менструалното здравје на жените.

Резултатите се добиени на основа на 6000 анкетирани девојки и жени на тема менструација, со возраст од 16 до 50 години во Србија, Босна и Херцеговина, Бугарија, Италија, Хрватска, Австрија, Романија, Словачка, Словенија, Чешка и Унгарија.

Во Србија, овие резултати покажуваат дека дури 52 проценти од нив сметаат дека менструацијата претставува непријатна тема за разговор. Шеесет проценти од анкетирани жени во другите држави ја гледаат менструацијата како „тешка“ тема. Првенствено, затоа што за неа сè уште не се зборува доволно и затоа што е табу настанат од природниот процес, кој девојчињата во младоста ги прави несигурни и има значаен влијание на нивниот доживување на сопственото тело. Секојa третa анкетирана жена не била воопшто или доволно информирана за првата менструација, и тоа и покрај фактот дека секоја поминува во просек 2000 дена со менструално крварење во текот на животот.