Хормонални промени во бременоста и како тие влијаат на телото на една трудница

Хормоналните и физиолошките промени кои доаѓаат со бременоста се единствени. Тие исто така објаснуваат зошто сите велат дека „блескате“ и зошто вашите нокти пораснале правилно за прв пат откако сте наполниле единаесет години. Кои се тие и како влијаат на нашето тело?

Во соработка со Јасна Апостолски-Николов се обидовме да ги објасниме најчестите промени кои се јавуваат во текот на бременоста и како тие влијаат на промените кои се случуваат во нашето тело. 

Естрогенот и прогестеронот се главните хормони за бременост. Жената  произведува повеќе естроген за време на една бременост отколку во текот на целиот живот кога не е бремена. Зголемувањето на естрогенот за време на бременоста им помага на матката и плацентата на следниве неколку начини:

• подобрување на васкуларизацијата (формирање на крвни садови)
• трансфер на хранливи материи
• поддршка на бебето во развој

Нивото на естроген постојано се зголемува за време на бременоста и го достигнува својот врв во третиот триместар. Брзото зголемување на нивото на естроген во текот на првиот триместар може да предизвика мачнини поврзани со бременоста. Во текот на вториот триместар, тој игра голема улога во развојот на млечните канали.

Прогестеронот се произведува во раната бременост за да го поддржи вашето бебе додека плацентата не ја превземе функцијата. Прогестеронот предизвикува зголемување на протокот на крв во матката. Може да биде одговорен за чувството на  метален вкус, како и за повраќање, рефлукс, гасови и запек. Прогестеронот е исто така важен за трансформирање на матката од големината на мала круша - во нејзината небремена состојба - во матка  во која може да се развие  бебе.
По породувањето нивото на прогестерон опаѓа, а со тоа расте нивото на пролактин и започнува секрецијата на мајчиното млеко.

Окситоцин

Окситоцинот ја ублажува болката за време на породувањето и го поттикнува отворањето на грлото на матката, како и помага при лохиите (крварење по раѓањето). Окситоцинот исто така игра голема улога во производството на млеко и емотивната врска помеѓу мајката и бебето.

Многумина веруваат дека окситоцинот е хормонот што предизвикува породување. (Питоцинот, лекот што обично се дава за да предизвика породување, е синтетичка форма на окситоцин.) Всушност, нивото на окситоцин не се зголемува со почетокот на породувањето; матката едноставно станува многу чувствителна и реагира на окситоцин додека напредувате кон крајот на бременоста. Нивото на окситоцин се зголемува на почетокот на породувањето, предизвикувајќи редовни контракции на утробата и стомачните мускули.

Во деновите и неделите непосредно пред породувањето, некои трудници доживуваат блага еуфорија, а тоа може да биде поврзано со влијанието на окситоцинот.

Пролактин

Слично на окситоцинот, пролактинот помага при поврзување.

Главната работа на овој млечен хормон е да ви помогне да се зголемат вашите гради, да се равијат млечните жлезди и да почне  продукцијата на  млеко што ќе ви треба за да го нахраните вашето бебе по породувањето. Пролактинот, исто така, делува на надбубрежните жлезди кои предизвикуваат раст на нови влакна на неочекувани места (како што се на стомакот и лицето), но оваа појава обично исчезнува околу шест месеци по породувањето.

Релаксин

Се верува дека релаксинот е одговорен за олабавување на лигаментите кои ги држат карличните коски заедно и за релаксирање на мускулот на матката. Ова го подготвува вашето тело за минување на бебето низ породилниот канал. Хормонот за бременост, исто така, ги релаксира и зидовите на артериите, така што тие можат да се справат со зголемениот волумен на крв во бременоста што го контролира покачувањето на крвиот притисок.

Неговата улога во релаксација на мускулите и лигаментите придонесува за честите повреди кај трудниците. Затоа внимавајте кога вежбате прилагодете ги вежбите согласно вашата состојба во бременоста.

Хуман хорионски гонадотропин (HCG)

За време на бременоста, нивото на hCG расте осмиот ден по овулацијата, го достигнува својот врв на 60-90 дена, а потоа малку се намалува, израмнувајќи се во остатокот од бременоста. Типично, во текот на првите 10 недели од бременоста, нивото на hCG се удвојува на секои два дена.

HCG циркулира низ телото и се елиминира во урината ( она што го бараат тестовите за бременост - висока концентрација на бета hCG во урината што укажува дека навистина сте бремени).

Човечкиот хорионски гонадотропин (hCG) е клучниот хормон за време на бременоста. Се произведува од она што на крајот станува плацентата. Основната работа на hCG е да му каже на телото дека во матката расте живот и дека телото треба да изгради гнездо за него. Исто така, им кажува на јајниците да го запрат процесот на создавање и зреење јајна клетка секој месец.

Зголеменото ниво на хормонот bHCG може да биде причина за појава на гадење, повраќање и мачнини кои се карактиристични за првиот триместар во бременоста.

Човечки плацентарен лактоген (hPL)

Хормонот hPL му помага на вашето бебе да ги добие потребните хранливи материи додека сте бремени. Овој хормон е познат и како човечки хорионски соматомамотропин. Тој се произведува од плацентата. Му дава исхрана на фетусот. Исто така ги стимулира млечните жлезди во градите за доење.

Corticotropin-releasing hormone-кортикотропин ослободувачки хормон

Го регулира времетраењето на бременоста и созревањето на фетусот. На пример, кога бремените жени доживуваат стрес, особено во првиот триместар од бременоста, плацентата го зголемува производството на кортикотропин-ослободувачки хормон. Има добра причина за ова. Во првите денови од бременоста, хормонот што ослободува кортикотропин го потиснува имунолошкиот систем на мајката, спречувајќи го телото на мајката да го нападне фетусот. Подоцна во бременоста, го подобрува протокот на крв помеѓу плацентата и фетусот. Во последните недели од бременоста, нивото на кортикотропин-ослободувачки хормон се искачува уште повисоко - пораст што се совпаѓа со големиот скок на нивото на кортизол. Зголемувањето на хормонот за ослободување на кортикотропин и кортизолот може да им помогне на феталните органи да созреат непосредно пред почетокот на породувањето и да влијае на времето на раѓање, преку производство на „доцнорочен бран на кортизол“. Овој пренатален пораст на кортизол, исто така, е поврзан со повнимателно мајчинство и кај животните и кај жените. Се смета дека тоа е адаптивен одговор кој предизвикува зголемена желба за мирисите на телото на нивното новороденче, зајакнувајќи ја врската помеѓу мајката и бебето.

Бета ендорфини- Beta endorphins

Како што породилните контракции стануваат поинтензивни, се ослободуваат природни хормони за ублажување на болката. Познати како бета-ендорфини, тие се слични на лекови како морфинот и делуваат на истите рецептори во мозокот. Покрај ублажувањето на болката, тие исто така можат да предизвикаат чувство на возбуда и среќа кај мајката. Како што доаѓа раѓањето, телото на мајката ослободува големи количини на адреналин и норадреналин - таканаречените хормони „бори се или бегај“. Ненадејниот наплив на овие хормони непосредно пред раѓањето предизвикува наплив на енергија кај мајката и неколку многу силни контракции, кои помагаат да се роди бебето.

“Placental growth factor”-фактор за раст на плацентата

Потребен ви е фактор на раст на плацентата со цел да се поттикне растот на крвните садови, кој пак го транспортира зголемениот волумен на крв потребен за да се храни и поддржи бебето што расте.

Каква улога игра факторот на раст на плацентата во бременоста?

Немањето доволно од овој хормон во бременоста може да предизвика стеснување на крвните садови во плацентата наместо проширување, што може да предизвика висок крвен притисок и евентуално прееклампсија. За среќа, медицината се справува со овој проблем и новите тестови на крв и урина помагаат да се измери факторот на раст на плацентата за рано откривање и лекување.

Други хормони кои имаат улога во  бременоста

Дали мислевте дека тоа е крајот на списокот? Всушност, постојат неколку други значајни хормони кои работат за време на бременоста, вклучувајќи го следново:

• Еритропоетин: Го регулира производството на црвени крвни зрнца.
• Калцитонин: Промовира формирање на коските.
• Вазопресин: Високото ниво на овој хормон доведува до задржување на водата.
• Тироксин: Тироиден хормон кој ја зголемува потрошувачката на кислород на идната мајка, комуницира со хормоните за раст за да го регулира и стимулира феталниот раст и се користи во развојот на централниот нервен систем на бебето.
• Инсулин: Го контролира метаболизмот на храната и кај мајката и кај бебето.
• Адренокортикотропен хормон: предизвикува надбубрежните жлезди да испумпуваат хормони кои придонесуваат за појава на стрии и оток.
• Кортизол: надбубрежниот хормон кој помага во созревањето на белите дробови на фетусот. Во високи концентрации, кортизолот, кој е хормон на стрес на телото, може да се меша со нивото на прогестерон. Кортизолот, исто така, може негативно да влијае на хипокампусот, кој игра клучна улога во учењето и меморијата и може да го објасни заборавот на бременоста и мозочната магла.
• Ендорфини: Природните хормони за среќа во мозокот можат да ви помогнат да ја издржите породилната болка - а можеби и целосно да ја заборавите откако ќе го запознаете вашето слатко новороденче.

Хормони кои имаат влијание после породувањето

Дури и по породувањето, вашето тело сѐ уште е под дејството на хормони. На пример, додека прогестеронот и естрогенот се намалуваат веднаш штом ќе пристигне вашето бебе, окситоцинот, понекогаш наречен „мајчински хормон“, забележува пораст. И пролактинот е важен хормон по породувањето, бидејќи го поттикнува производството на мајчиното млеко.

Тобоганот, кој е мешавина од постпартални хормони, може да биде тежок за некои новопечени мајки, што веројатно ќе доведе до раздразливост, солзи и baby blues. Овие чувства се чести и погодуваат до 80%од новите мајки. Ако се чувствувате тажно или несоодветно по раѓањето на вашето бебе, разговарајте со вашиот лекар.

Некои од овие хормони за бременост можеби на почетокот изгледаат како букви од азбука, но тие се всушност прилично моќна група на супстанции кои напорно работат во ваше име. Забавувајте се да дознаете што прави секој од нив и како тие влијаат на вашето тело за време на бременоста.